Астрономите регистрираа најмоќен и најоддалечен блесок на енергија досега забележан од супермасивна црна дупка, која сјаела со светлина еквивалентна на 10 билиони сонца. Настанот, опишан во списанието Nature Astronomy, претставува редок космички феномен што се случил пред повеќе од 10 милијарди години, кога вселената била млада.
Блесокот бил забележан уште во 2018 година од страна на американската опсерваторија Zwicky Transient Facility (ZTF) на Калтек. Во само неколку месеци, неговиот сјај се зголемил 40 пати, а достигнал врвна светлина 30 пати посилна од кој било претходно забележан блесок на црна дупка.
Истражувачите проценуваат дека изворот, означен како J2245+3743, е 500 милиони пати помасивен од Сонцето и се наоѓа на оддалеченост од околу 10 милијарди светлосни години.
Главниот автор на студијата, професорот Метју Греам од Калтек, објаснува дека ова е веројатно настан на плимно нарушување (TDE) – процес во кој црната дупка ја разнесува ѕвездата што премногу ѝ се приближила, дел по дел голтајќи ја во текот на неколку години.
„Оваа ѕвезда сè уште не е целосно проголтана – како риба што е заглавена на половина пат во грлото на китот“, вели Греам.
Според анализите, црната дупка веројатно проголтала ѕвезда со маса најмалку 30 пати поголема од Сонцето. Овој блесок е 30 пати посилен од претходниот рекордер, познат како Scary Barbie.
Истражувачите користеле и податоци од телескопите Hale и Keck, како и од мисијата WISE на НАСА, со што го потврдиле екстремниот интензитет на настанот и исклучиле други можни објаснувања, како насочен зрак кон Земјата.
Коавторката Саавик Форд од Универзитетот на Њујорк истакнува дека вакви ѕвезди се ретки, но можат да растат во активните галактички јадра каде што има изобилство материја.
Ова откритие, според научниците, покажува дека вакви „оброци“ на црни дупки можеби се почести отколку што се мислеше, и дека идните опсерватории, како онаа на Вера Рубин, би можеле да откријат уште посилни и подраматични космички настани.
„Без долгорочните набљудувања на ZTF, никогаш немаше да го забележиме овој редок феномен,“ вели Греам. „Овие податоци ни овозможуваат да видиме како изгледа минатото на вселената во реално време.“
