Од келтски обреди до модерна забава
Празникот што денес го знаеме како Ноќ на вештерките или Халовин, со маски, тикви и страшни костими, не потекнува од Америка – туку од древните келтски племиња кои живееле на подрачјето на денешна Ирска, Шкотска и делови од Велика Британија.
Сè започнало со фестивалот Самахајн (Samhain), што се одржувал во ноќта меѓу 31 октомври и 1 ноември. За Келтите, ова бил почеток на новата година – моментот кога летото завршува, а зимата настапува. Според нивното верување, токму тогаш се крева тенката завеса меѓу светот на живите и светот на мртвите, па душите на починатите се враќале меѓу луѓето.
За да се заштитат од духовите, луѓето палеле големи огнови и носеле маски и костими, обидувајќи се да ги исплашат или измамат злите сили. Оваа древна традиција со векови се пренесувала и се менувала, сè додека не ја презело христијанството, поврзувајќи ја со Денот на сите светци (All Hallows’ Day), кој се слави на 1 ноември. Вечерта пред тој ден станала позната како All Hallows’ Eve, што подоцна се скратило во Halloween.
Од репка до тиква
Симболот на Халовин – резбаната тиква со свеќа, има свои корени во ирската легенда за Стинџи Џек (Stingy Jack), човек кој го измамил ѓаволот и бил осуден да талка со жар во издлабена репка. Кога ирските имигранти пристигнале во Америка во 19 век, откриле дека тиквата е идеална замена – поголема, поефикасна и поубава за резбање. Така настанала прочуената Jack-o’-lantern тиква, која денес е неизоставен симбол на празникот.
Халовин низ светот
Во САД, Халовин е еден од најпопуларните празници, со паради, костимирани забави и традицијата „trick or treat“ – децата одат од врата на врата барајќи бонбони.Во Ирска, пак, празникот се слави со големи огнови и стари игри на гатање, а во Мексико, овој период се совпаѓа со Денот на мртвите (Día de los Muertos) – шарен фестивал со олтари и паради во чест на починатите.
Во последниве години, Халовин стана глобален феномен – од Токио до Скопје, луѓето се маскираат, украсуваат домови и уживаат во забави инспирирани од древните келтски обичаи.
Иако денес изгледа како модерна и весела прослава, Ноќта на вештерките е потсетник дека зад секој празник се крие длабока историја, мистицизам и верување во нешто поголемо од нас самите.
