Во момент на зголемени тензии на Арктикот, американската нуклеарна подморница USS Newport News се закотви во исландското пристаниште – за првпат во историјата. Со оваа стратегиска демонстрација, САД и НАТО испратија јасна порака до Русија и Кина: нивната активност на северот внимателно се следи, а одговорот нема да изостане.
Оваа елитна подморница, опремена со крстосувачки ракети „Томахавк“ и торпеда, припаѓа на познатата „Лос Анџелес“ класа на јуришни подморници – едни од најмоќните во светот. Според американскиот адмирал Стјуарт Манш, ова пристигнување има стратешка цел – демонстрација на американско присуство и поддршка за НАТО-сојузниците во геополитички чувствителниот Арктик.
„Ова е сигнал до нашите противници дека сме тука – и дека будно ги следиме нивните потези. Во исто време, ова е и порака на солидарност со нашите партнери“, истакна адмиралот Манш.
Исланд: Стратешка точка на северот што повторно оживува
Исланд, членка-основач на НАТО од 1949 година, отсекогаш бил клучна алка во американската арктичка стратегија. Во времето на Студената војна, токму од таму САД и сојузниците ги следеа советските и подоцна руските подморници. Сега, Исланд повторно добива централна улога во арктичката безбедносна архитектура.
„Американската база во Исланд беше витална точка за надзор, и ние повторно се враќаме – но овојпат со целосна свесност за геополитичката тежина на регионот“, рече Манш.
Новата Арктичка стратегија на Пентагон за 2024 година нагласува дека САД мора да одржуваат силно и постојано воено присуство во зоната Гренланд – Исланд – Велика Британија (GIUK Gap), бидејќи таа претставува клучен безбедносен коридор за Северната хемисфера.
Русија и Кина – зголемени закани во студениот север
Покрај сè поагресивното милитаризирање на Арктикот од страна на Русија, Вашингтон гледа и на Кина како долгорочен ривал, која настојува да прошири свое економско и политичко влијание во поларниот регион. Според американските власти, Исланд е клучна точка од каде се брани северниот фронт од двете глобални сили.
Ерин Сојер, вршителка на должноста амбасадор во Рејкјавик, изјави дека САД и Исланд делат иста мисија: зачувување на стабилноста и спречување на воената експанзија на Арктикот.
„Русија вложува во зголемување на своето влијание, но ние сме тука за да го балансираме тој притисок“, додаде Сојер.
Враќање со симболика – не само во водите, туку и на копно
Иако подморницата USS Newport News и минатата година патролираше во исландските води, ова е првпат што се закотвува директно во пристаниште, а дел од екипажот дури и се симна на копно – гест што симболизира доверба, транспарентност и блиска соработка со Исланд.
Подморницата е дизајнирана за мисии од висок ризик и прецизност, и нејзиното пристигнување се смета за јасен индикатор дека Арктикот станува новото стратешко бојно поле во 21. век.
