Европската комисија претстави амбициозен план што треба да ја претвори Европа во континент поврзан со мрежа на брзи возови, способни да ги преполоват времињата на патување меѓу главните градови до 2040 година. Идејата е патниците да можат да стигнат побрзо со воз отколку со авион на кратки растојанија – и тоа со далеку помал еколошки отпечаток.
Патувања како никогаш досега: од Берлин до Копенхаген за 4 часа
Предложената мрежа предвидува максимални брзини од најмалку 200 км/ч и обновување на стотици километри стари пруги. Според планот:
- Берлин – Копенхаген ќе се патува 4 часа наместо сегашните 7
- Виена – Берлин ќе се намали на околу 4,5 часа
- Софија – Атина од повеќе од 13 часа ќе се сведе на околу 6 часа
Европските функционери посочуваат дека ова не е само инфраструктурен, туку и економски и геополитички проект кој треба да ја направи Унијата пообединета, поеколошка и конкурентна.
Пречките: граници, билети и различни стандарди
Најголемиот проблем со европскиот железнички систем се границите – различни прописи, сигнали, стандарди и апликации за билети што ги отежнуваат патувањата меѓу државите. Затоа ЕК најави единствен дигитален систем преку кој граѓаните ќе можат да купат билет за секој воз во Европа од едно место, веќе од 2026 година.
И покрај тоа што Шпанија, Франција, Германија и Италија имаат развиени брзовозни линии, Централна и Источна Европа сè уште сериозно заостануваат.
Гигантски инвестиции: до 500 милијарди евра до 2050 година
Проценките на Брисел се дека за комплетно спроведување на планот ќе бидат потребни најмалку 345 милијарди евра до 2040 година, а над 500 милијарди до 2050 година. Финансирањето ќе биде координирано со националните влади, европските банки и приватниот сектор.
Балканот во фокусот: нов тунел Софија – Скопје и супербрза линија до Атина
Една од најзначајните новини за регионот е проектот за прекуграничен тунел меѓу Северна Македонија и Бугарија, кој треба конечно да воспостави директна железничка врска меѓу Скопје и Софија. Тунелот е дел од Коридорот VIII и ќе има голем стратешки и економски ефект.
Паралелно со тоа, во план е и нова брза пруга меѓу Софија и Атина која ќе го скрати патувањето на само 6 часа.
Министерството за транспорт најави и изградба на брза линија Скопје – Солун – Атина. Според проценките:
- Скопје – Солун: 1 час и 20 минути
- Скопје – Атина: под 4 часа
Ова би бил најреволуционерниот инфраструктурен проект во регионот, со потенцијал значително да ја промени економијата и секојдневието на целиот Балкан.
Проблеми и предизвици
Иако целите се амбициозни, европратениците предупредуваат дека реализацијата ќе биде долга и комплицирана. Примери за технички и организациски проблеми:
- првиот ноќен воз Париз–Берлин беше укинат поради ниска ефикасност
- линијата Брисел–Венеција заглави на граница уште на својата премиера
- земјите како Словенија и Полска се соочуваат со инфраструктура стара неколку децении
Но со силен политички притисок и финансиска поддршка, експертите веруваат дека Европа конечно може да добие вистинска интернационална брза железничка мрежа.
