Кина е актуелниот шампион по загадување со јаглерод диоксид, но кога ќе се погледне пошироката слика – особено во историјата – САД остануваат апсолутен рекордер. Според хемискиот инженер Роберт Рејпиер, само емисиите на CO₂ од Америка од 19 век досега сочинуваат 24% од вкупното глобално загадување, а тоа не е нешто што лесно се избришува.
Кина денес е пред сите – но не и по ефикасност
Иако денес Кина придонесува со 30,7% од вкупните годишни емисии, нивната ефикасност е релативно ниска: заработуваат само 1,5 долари по килограм испуштен CO₂, далеку зад САД и Јапонија. Просечен Кинез испушта 8,9 тони годишно, што е многу за земја во развој, но сепак далеку под 15 тони по глава на жител во САД и 20,9 тони во Саудиска Арабија.
Најголемите загадувачи денес:
- Кина
- САД
- Индија
- Русија
- Јапонија
- Иран
- Индонезија
- Саудиска Арабија
- Јужна Кореја
- Канада
Овие 10 земји заедно стојат зад 70% од светските емисии.
Историската нееднаквост е јадрото на климатската дебата
Кога ќе се собере целиот CO₂ испуштен од 1800-тите, САД и понатаму водат, а Кина штотуку се искачи на второто место. Европа е трета, додека Индија, Бразил и Русија се значително подалеку.
Но токму оваа „наследена“ одговорност станува сè поважна тема во климатските преговори. Земјите во развој – како Индија – бараат флексибилност затоа што досега не придонеле толку за кризата, а сега треба да плаќаат висока цена.
Кога ќе ја достигнеме нултата емисија?
- ЕУ: околу 2060
- САД и Кина: околу 2080
- Ако САД магично ги избришат своите емисии, нивото на CO₂ во атмосферата би се вратило на крајот од 90-тите – потсетник колку долго се задржува загадувањето.
Заклучок? Иако Кина моментално е лидер во загадување, историската вина останува кај САД. А битката за „нулта емисија“ ќе трае со децении. Затоа богатите земји ќе мора да инвестираат не само во сопствена зелена транзиција, туку и да им помогнат на посиромашните држави – токму тие кои најмалку ја загадиле планетата.
