Во Македонија се забележува раст на прикажана, но неофицијално признаена дигитална зависност, особено кај девојчињата, кои почесто страдаат од анксиозност, социјален притисок и страв од исклученост (FOMO). Најчесто зависноста е поврзана со видео-игри и социјални мрежи, а младите се слабо вклучени во активности за превенција и заштита од дигитални ризици. Најчесто се организираат информативни настани, додека практичните програми кои развиваат вештини се ретки, иако токму тие се најефикасни.
Дигиталните ризици во Европа и Македонија
Според извештајот ESPAD 2024, младите Европејци се соочуваат со комбинација од традиционални и нови ризици – од коцкање и прекумерно играње видео-игри, до зголемена зависност од социјални мрежи и пад на менталната благосостојба. Македонија, иако има ниски стапки на коцкање и ризично однесување во споредба со Европа, бележи раст на онлајн активности и дигитална зависност.
Коцкање
Во Европа, 23% од учениците коцкале за пари во последната година. Највисоки стапки се во Италија (45%), Исланд (41%) и Грција (36%), а најниски во Грузија (9,5%). Момчињата коцкаат почесто од девојчињата, освен во Исланд каде што разликата е минимална. Во Македонија, девојчињата почесто користат физички локации за коцкање (86% наспроти 84% кај момчињата).
Онлајн коцкање
Онлајн коцкањето драматично расте. Во просек, момчињата се двојно повеќе активни (20% наспроти 8,7% кај девојчињата), но во Македонија разликата речиси не постои, што покажува дека дигиталните ризици се рамномерно застапени кај двата пола.
Гејминг и дигитална зависност
Девет од десет млади редовно играат видео-игри: 80% во последниот месец и 70% на училишен ден. Во Македонија, момчињата играат речиси двојно повеќе од девојчињата. ESPAD 2024 забележува дека 17% играат повеќе од 4 часа на училишен ден, а 32% над 4 часа на неучилишен ден. Во Македонија расте „прикриена дигитална зависност“, односно честата, но непризната прекумерна употреба на игри и социјални мрежи.
Социјални мрежи
Околу 47% од младите се изложени на ризици од социјалните мрежи, а девојчињата се почувствителни (53% наспроти 42%). Тие почесто се соочуваат со анксиозност, социјален притисок и FOMO.
Ментална благосостојба
59% од младите изјавиле дека имаат добро ментално здравје. Момчињата генерално имаат повисока самоперцепција (69% наспроти 49% кај девојчињата). Македонија е близу европскиот просек, но се забележува растечки емоционален замор кај девојчињата.
Превентивни активности
Околу 72% од европските ученици учествувале во некаква превентивна програма во последните две години. Во Македонија, вклученоста е под просекот, особено во активности насочени кон дигитални ризици. Најчесто се организираат информативни настани, додека практичните програми се ретки.
ESPAD 2024 покажува дека традиционалните ризици (алкохол, цигари, дроги) опаѓаат, но дигиталните и психолошките ризици растат. Македонија има ниски стапки на коцкање и злоупотреба на супстанции, но се соочува со се поголеми предизвици во менталното здравје и дигиталната култура, особено кај девојчињата.
Не дознавај последен- читај ПРВ.мк
