Утрешниот ден се смета за еден од најважните во поновата македонска историја, бидејќи правосудниот систем започнува да го пишува најтешкиот случај – трагедијата во Кочани, која одзеде 63 млади животи и остави повеќе од 200 лица со трајни последици. Вниманието на целата јавност, медиумите и семејствата е насочено кон судницата во затворот „Идризово“, каде ќе започне процесот кој многумина го очекуваат веќе 13 години.
Денес, повторно се гледаат истите сцени: изморени родители и блиски на жртвите кои со години маршираат и бараат одговори, новинарски екипи во огромен број, ангажирана полиција и правни тимови подготвени за долга и комплексна судска битка. Влезот во најмодерната судница во државата ќе се одвива по строго утврден протокол – најпрво обвинителите, потоа адвокатите, медиумите, набљудувачите и семејствата. Сведоците ќе се повикуваат по однапред определен редослед.
Кривичниот суд соопшти дека почетокот на рочиштето, закажано за 09:30 часот, ќе го пренесува МИА. Засега нема одговор дали семејствата ќе добиваат записници по секоја рочна постапка, што е едно од нивните барања.
Судницата е технички опремена со најсовремени безбедносни системи, простории за обвинети, одделни канцеларии за обвинители и судии, систем за заштита на сведоци со можност за измена на слика и тон, преведувачки кабини и мониторинг-систем. Обвинетите ќе влегуваат од засебен влез, а за безбедност покрај судската полиција ќе биде ангажирано и Министерството за внатрешни работи, како и медицински тим.
Обвинителниот акт тежи 160 страници и опфаќа период од 2012 до 16 март 2025 година. Според обвинението, повеќе службени лица – именувани и Н.Н. – не постапиле по прописите и техничките стандарди за заштита, дозволувајќи објект со лиценца за лесна индустрија да функционира како клуб. Првиот дел од актот наведува дека со употреба на пиротехника во затворен простор е предизвикан пожар кој завршил со катастрофални последици.
Семејствата на жртвите јасно и гласно бараат од обвинението да исчезне ознаката „Н.Н.“ и да биде заменета со имиња и презимиња. Нивниот став е дека секој кој имал моќ, одговорност или позиција да спречи, мора да одговара.
„Загубата не е бројка, туку живот. Бараме да се утврди зошто институциите молчеа и доцнеа. Никој не треба да живее со мислата дека некој можел да биде спасен, а не бил“, порача Наталија Ѓорѓиеска, сопругата на починатиот пејач Андреј од групата ДНК.
Очекувањата се огромни, а судот најави две рочишта неделно без одложувања, со строга контрола на медицинските оправдувања. Адвокатите, исто така, јавно изразуваат надеж дека овој пат процесот нема да се претвори во уште една правна агонија.
„Станува збор за трагедија што ја потресе земјата и остави непоправливи последици. Судството е соочено со тежок предизвик. Македонија очекува вистина и одговорност“, изјави адвокатот Звонко Давидовиќ.
Покрај судскиот процес, јавноста очекува и политичка одговорност. На последниот марш „За ангелите“ родителите побараа анкетна комисија во Парламентот. Опозицијата ја поддржа иницијативата, а пратениците Венко Филипче и Димитар Апасиев најавија активни чекори за отворање на оваа тема во Собранието.
На обвинителна клупа ќе седнат сегашни и поранешни функционери – тројца градоначалници на Кочани, поранешни министри за економија, државен секретар, инспектори, службеници и актуелен министер во Владата. Актаџиските пропусти се опишани како сериозни, системски и опасни, со наведени технички неправилности, недостатоци во инфраструктурата, недостиг на противпожарна опрема и дозволи издадени спротивно на правилата.
Семејствата на жртвите веќе одамна го кажаа најважното: ова судење не е само за вина – туку за вистина, одговорност и достоинство.
