Кога царот Декиј водел жестоки воени походи против варварските племиња, во неговата војска служел истакнат војвода над ерменскиот полк – Меркуриј, наречен и Мартензес. Познат по својата посветеност и воинска вештина, тој бил почитуван меѓу војниците и ценет во целата римска воена хиерархија.
За време на една клучна битка, на Меркуриј му се јавил Ангел Божји, кој му предал меч и му возвестил дека победата ќе биде дарувана преку неговата храброст. Охрабрен од небесната поткрепа, Меркуриј се истакнал со исклучителна сила и одважност, нанесувајќи пресврт во бојното поле и носејќи му на царот блескава победа.
Импресиониран од подвигот, царот Декиј го возвишил Меркуриј на највисокиот воен чин – прв војвода во римската војска. Но оваа слава предизвикала завист кај некои од блиските соработници, кои го обвиниле пред царот дека е христијанин.
Кога бил повикан да се изјасни, Меркуриј без страв и двоумење признал дека ја исповеда христијанската вера. Царот, познат по своите жестоки прогонства, наредил да биде подложен на долготрајни и тешки маки. И покрај сите обиди да го поколебаат, Меркуриј останал непоколеблив во својата вера.
Во затворот, како утеха и потврда на неговата духовна сила, повторно му се јавил Ангел Божји, кој го исцелил и го укрепил за последните искушенија.
Со пресуда на цар Декиј, Меркуриј бил пратен во Кападокија, каде што бил погубен со меч. Според преданието, по неговото упокојување телото му било светло и чисто, а околу него се ширел благ мирис. Од неговите мошти, почитувани од христијаните уште од најраните векови, се случиле бројни исцеленија.
Смртта на овој прекрасен Христов војник се сместува меѓу 251 и 259 година, а неговото име и денес се споменува како симбол на храброст, вера и непоколеблива духовна сила.
