Сон којшто алхемичарите го сонуваат илјадници години можеби е на чекор до реализација – американскиот стартап Marathon Fusion тврди дека развил метод за претворање на жива во злато користејќи нуклеарна фузија. Да, токму така – не симболично, туку буквално.
Според нивниот неодамна објавен академски труд (кој сè уште е нерецензиран), неутроните ослободени при фузиски реакции можат да се искористат за нуклеарна трансмутација – процес при кој еден хемиски елемент се претвора во друг. Во конкретниот случај: изотопот Hg-198 на жива, изложен на неутрони, станува Hg-197, кој природно се распаѓа во злато-197, единствениот стабилен изотоп на злато.
Колку злато може да се добие?
Според пресметките на основачите на Marathon Fusion:
- По секој произведен 1 GW електрична енергија годишно, може да се добијат до 5.000 килограми злато
- Тоа е финансиски еквивалентно на самата произведена струја – потенцијално двојно зголемување на приходите од електраната
Што е предизвикот?
- Само 10% од природната жива е Hg-198, што значи дека треба да се прави скапа изотопска сепарација
- Некои други изотопи на жива, под неутронско бомбардирање, создаваат радиоактивни изотопи на злато, кои ќе треба да созреваат 14–18 години пред да бидат безбедни за употреба
- Процесот бара прецизна контрола и високи технички капацитети, а фузиската технологија сè уште не е комерцијализирана
Зошто е ова големо?
- Враќање на вредноста на фузиската енергија: Дополнителен приход од злато би ја направил фузијата поисплатлива, што би ги забрзало инвестициите во овој сектор
- Промена на глобалната економија: Ако технологијата стане стабилна, земјите што први ќе ја развијат може да стекнат геополитичка и економска предност
- Промена на перцепцијата на златото: Ако станува „производливо“, златото повеќе нема да биде толку ретко – што би влијаело на неговата вредност и употреба
Што вели науката?
- Научници како д-р Ахмед Диало од Принстон и Ден Брунер (поранешен CTO на Commonwealth Fusion Systems) се умерено оптимистични:„Научно, се чини изводливо. Но, главниот предизвик ќе биде инженерската реализација.“
💡 Заклучок: Не станува збор за магија или алхемија како од бајките – туку за наука на високо ниво. Иако сме уште години (можеби децении) далеку од практична примена, ова откритие претставува револуционерен чекор кон нешто што човештвото го посакува од антиката: создавање злато.
Дали сме на прагот на „нова златна доба“ – создадена во лабораторија?
