Со последните измени на Кривичниот законик, возењето под влијание на алкохол со концентрација од најмалку 1,50 г/кг промили во крвта, како и возење со брзини кои надминуваат 50 км/ч во населено место или 70 км/ч надвор од населено место, станува кривично дело. Исто така, возењето под дејство на дроги, психотропни супстанции или прекурзори е вклучено во новата правна регулатива.
Членот 297-а „Безобѕирно управување со моторно возило“ ги трансформира дејствијата кои претходно се третираа како прекршоци во кривични дела. Тоа значи дека возачите можат да се соочат со кривична одговорност дури и ако нема директна штетна последица или сообраќајна незгода.
И покрај ова, полициските извештаи покажуваат дека возачите продолжуваат да ризикуваат животи: дневно се регистрираат случаи со алкохол над 2,90 промили, брзини над 190 км/ч или возење во забранет правец. МВР поднесува кривични пријави по членот 297-а, но недонесените законски измени ја ограничуваат целосната примена на законот. Како резултат, во текот на постапката, некои случаи се квалификуваат како прекршоци.
Само во првата половина на 2025 година се евидентирани 157 кривични пријави, што покажува дека инкриминирањето на ова дело не ги „сопре“ возачите. За да се зголеми ефективноста, се подготвуваат построги законски измени, кои предвидуваат и можност за одземање на возила. Овие мерки се дел од Проектот Safe City, кој има за цел зголемување на безбедноста на патиштата и зајакнување на казнената политика.
Статистиката покажува дека примената на членот 297-а веќе дава резултати. Во првите шест месеци од 2025 година МВР евидентирало 157 кривични пријави, речиси четирикратно зголемување во споредба со 2024 година кога биле поднесени 43 пријави. Во август, 82 лица биле лишени од слобода, најчесто поради алкохол или прекумерна брзина.
По градови, најмногу кривични пријави во 2025 се поднесени во Тетово – 23, Прилеп – 19, Кочани – 13, Делчево – 11 и Гостивар – 10. За споредба, во 2024 најмногу пријави имало во Кичево – 8, Македонски Брод – 8, Кочани – 6, Виница – 5 и Прилеп – 4.
Членот 297-а предвидува казни во вид на парична казна или затвор до три години, што претставува значителна промена во однос на претходното прекршочно санкционирање.
Јавното обвинителство потсетува дека иако безобѕирното управување со возило е веќе кривично дело, неговата примена во пракса е ограничена поради недонесени измени во Законот за безбедност на патиштата. Со воведувањето на членот 297-а, воспоставена е нова правна рамка која го обврзува секој учесник во сообраќајот да ги почитува правилата и да го штити јавниот сообраќај.
Овој член не е само правно прашање – тој е прашање на култура, одговорност и грижа за животот на другите, а неговото почитување е чекор кон побезбеден, поодговорен и похуман сообраќај.
