Илјадници депонии низ Велика Британија и Европа се наоѓаат во поплавени рамнини, создавајќи сериозна закана за водата за пиење и заштитените области, доколку токсичниот отпад се испушти во реките, почвите и екосистемите. Ова е откриено преку првото обемно мапирање на депониите на целиот континент, спроведено од Гардијан, Watershed Investigations и Investigate Europe.
Професорот Патрик Бирн од Универзитетот Ливерпул Џон Мурс нагласува: „Со зголемената фреквенција и обем на поплави и ерозија поради климатските промени, ризикот овие отпади да се истурат во нашата околина е многу поголем. Ова вклучува физички отпад како пластика и градежни материјали, но и токсични метали и хемикалии како Pfas и PCB.“
Кејт Спенсер, професорка по геохемија на животната средина на Универзитетот Квин Мери, додава: „Идентификувавме широк спектар на отпад на еродирана крајбрежна депонија во Тилбери, вклучувајќи болнички кеси за крв. Говориме за десетици илјади места кои, ако се изложени на поплави, имаат повеќе начини да влезат во подземните и површинските води, како и во синџирот на исхрана.“
Во Европа се проценува дека има до 500.000 депонии, од кои приближно 90% – вклучувајќи 22.000 локации во Велика Британија – се постари од регулативите за контрола на загадувањето. Модерните депонии, добро управувани, веројатно претставуваат низок ризик.
Податоците покажуваат дека повеќе од 61.000 депонии се идентификувани низ Европа, а 28% од нив се наоѓаат во области ранливи на поплави. Моделирањето сугерира дека вистинскиот број на локации со ризик може да достигне дури 140.000. Напорот за мапирање, базиран на податоци од 10 земји и дополнет со информации од отворен извор, открива дека институциите на ЕУ немаат централизирана евиденција за депонии – податоците се фрагментирани, неконзистентни и често недостапни.
Спенсер вели: „Имаме несоодветни евиденции и различни начини на категоризација на овие локации, што го отежнува справувањето со нив. Најлошото сценарио е тоа што само мал број на локации кои содржат многу токсични хемикалии може да создадат големи проблеми, но не знаеме кои се тие.“
Повеќе од половина од мапираните депонии се во области каде подземните води не ги исполнуваат стандардите за хемиски квалитет, што укажува дека депониите можеби веќе придонеле за контаминација. Директивата на ЕУ за депонии од 1999 година забрани необложени депонии и воведе строги критериуми за прифаќање отпад, но претходно имаше малку или никакви мерки за ограничување на загадувањето.
Бирн објаснува: „Иако може да има други извори на загадување, како земјоделството и индустријата, депониите се главен начин на кој хемикалиите мигрираат подалеку преку подземните води.“
Тој откри исцедок од историска депонија во природниот резерват Њугејт во Вилмслоу, Чешир, со токсични „засекогаш хемикалии“ на 20 пати повисоки нивоа од дозволените за вода за пиење. Во Грција, истражувањата покажаа нивоа на Pfas, жива и кадмиум над стандардите за вода за пиење, испуштени во реката Недонтас од поранешната депонија Маратолака, која ја посетуваат илјадници планинари секоја година. Локалниот градоначалник на Каламата истакнува дека депонијата престанала да работи од јуни 2023 година и дека нема докази за влијание врз животната средина.
Некои од овие води се потенцијални извори на вода за пиење. Во Франција, Велика Британија, Шпанија, Германија, Холандија и Италија се идентификувани речиси 10.000 депонии во зоните за вода за пиење, а повеќе од 4.000 се историски депонии во Англија и Велс без контрола на загадувањето.
Бирн додава: „Не можеме да знаеме колку ризик има за здравјето на луѓето и за водата додека не се идентификуваат сите депонии, што има во нив, дали истекуваат и дали третманот ги филтрира токсичните супстанци.“
Портпаролот на Европската комисија истакна дека квалитетот на водата за пиење мора да се обезбеди во целата ЕУ и дека надминувањето на границите бара итни корективни мерки.
Во Велика Британија, компаниите за вода вршат проценки на ризикот и мониторинг на јавните црпења според регулативата. Највидливо изложени депонии се оние по должината на брегот. Анализата откри 335 депонии во зоните на крајбрежна ерозија во Англија, Велс и Франција и 258 депонии низ Европа во рамките на 200 метри од брегот, изложени на ерозија и бури.
Спенсер, која соработува со Министерството за животна средина на Велика Британија, истакнува: „Ова е само врвот на ледениот брег. Потребни се финансии за целосно справување со ризиците од историските депонии и климатските промени, не само на крајбрежјето.“
