Според најновите податоци од истражувањето ESPAD 2024, навиките на тинејџерите во Македонија и во Европа значително се менуваат кога станува збор за пушењето и консумирањето алкохол. Во нашата земја, младите генерално пушат многу помалку од врсниците во другите европски држави, но забележан е раст на употребата на електронски цигари, што предизвикува загриженост кај експертите за јавно здравје.
Истражувањето обединува податоци од над 113.000 ученици од 37 европски земји. Резултатите покажуваат дека традиционалното пушење и пиење алкохол постепено опаѓа, додека новите форми на употреба, како електронски цигари и лекови без рецепт, се сè почести. Во Македонија, момчињата почесто започнуваат со алкохол на млада возраст, додека девојчињата се повеќе свртуваат кон е-цигари.
Пушење цигари Во Европа, околу 32% од тинејџерите некогаш пробале цигара. Највисоки стапки на пушење се забележуваат во Унгарија и Словачка, додека најниски се во Исланд и Малта. Во повеќето европски земји, девојчињата пушат повеќе од момчињата, освен во Косово и Грузија, каде момчињата се поактивни. Македонија се издвојува со ниска стапка на пушење, но расте префрлувањето кон е-цигари, што укажува на нов ризик кој бара внимание.
Електронски цигари Е-цигарите се најлесно достапни за младите – речиси 60% од тинејџерите изјавиле дека можат лесно да ги набават. Највисока употреба се забележува во Данска, додека најниска во Косово. Во Европа, околу 44% од младите барем еднаш пробале е-цигара, при што девојчињата генерално се поактивни. Но, во Македонија, момчињата покажуваат поголема склоност кон е-цигари, што е алармантен сигнал за потребата од превенција и едукација.
Алкохол Алкохолот останува најдостапната легална супстанција за младите. Во Европа, во просек 75% од учениците велат дека лесно можат да го најдат. Во Македонија, 35% од момчињата и 22% од девојчињата пробале алкохол пред 13 години, што покажува дека раното пиење е почесто кај машките. На европско ниво, најчесто прекумерното пиење се случува во Данска и Германија, додека во Косово и Исланд е значително поретко.
Други супстанции Канабисот останува најпопуларната нелегална дрога, но употребата во Македонија е многу ниска, под 5%. Во Европа, 26% од учениците велат дека можат лесно да го најдат на пазарот, со највисока употреба во Данска, Германија, Словенија и Норвешка (околу 40%), а најниска во Молдавија, Украина, Косово и Грузија.
Новите психоактивни супстанции и лекови без рецепт се користат во помал број, а инхалантите речиси не се користат во земјава. Просечната употреба на синтетички дроги е околу 3%, со највисоки стапки во Полска и Словенија (6%) и најниски во Холандија и Молдавија.
ESPAD 2024 јасно покажува дека навиките на европските тинејџери се менуваат: традиционалното пушење и пиење опаѓаат, но е-цигарите и раното консумирање алкохол остануваат сериозен предизвик. Македонија генерално се наоѓа во поволна позиција со ниска употреба на цигари и дроги, но растот на е-цигари и раното пиење кај момчињата укажува на потребата од целосни образовни и превентивни мерки за заштита на здравјето на младите.
Не дознавај последен- читај ПРВ.мк
