Организацијата за исламска соработка во петокот усвои контрапредлог на Арапската лига на планот на американскиот претседател Доналд Трамп за преземање на Газа и раселување на нејзините жители, објави „Франс прес“.
57-члената групација дојде на итен состанок во Џеда, Саудиска Арабија, три дена откако Арапската лига го ратификуваше планот на самитот во Каиро.
Планот направен од Египет предлага да се обнови Појасот Газа под идната администрација на палестинската управа.
„Вонредниот министерски состанок на Организацијата за исламска соработка го усвои египетскиот план, кој сега стана арапско-исламски план“, рече египетскиот министер за надворешни работи Бадр Абделати.
„Тоа секако е многу позитивна работа“, рече Абделати.
Генералниот секретар на ОИС, Хисеин Брахим Таха, даде поддршка за арапскиот план на отворањето на разговорите во Џеда.
На самитот во вторникот во Каиро, арапските лидери, исто така, објавија доверлив фонд за плаќање за обновата на Газа и ја повикаа меѓународната заедница да го поддржи.
Планот е контра на Трамп, кој предизвика глобален гнев со тоа што им предложи на САД да ја „преземат“ Газа и да ја претворат во „ривиера на Блискиот Исток“, притоа принудувајќи ги нејзините палестински жители да се преселат во Египет, Јордан или други земји.
Абделати рече дека неговата земја, посредник во разговорите за прекин на огнот Хамас-Израел, сака поддршка од ОИС за да стане „арапски план и исламски план“.
„Главната цел на состанокот е да се поддржи арапскиот план“, изјави пакистански дипломат, кој не сакаше да биде именуван, за АФП. „Ова е клучно време и исламскиот свет треба да изгледа обединет колку што можеме повеќе против американскиот план“.
Арапскиот план предвидува независен комитет од технократи да управува со Газа во период од шест месеци пред да ја предаде контролата врз Појасот на палестинската управа. Тој предвидува Палестинците да останат во Појасот додека се обновува, наспроти предлогот на Трамп целото население да се пресели.
Тој нуди меѓународни мировни трупи да бидат испратени во Газа преку резолуција на Советот за безбедност на ОН. Во меѓувреме, Египет и Јордан ќе ги обучуваат полицајците на палестинската управа за да можат потоа да бидат испратени во Газа за да го почитуваат законот и редот, се вели во планот.
Сепак, арапскиот предлог не се однесува на Хамас, туку тврди дека вооружените групи во Газа може целосно да се решат само преку политички процес со кој се формира палестинска држава.
Тоа беше отфрлено и од САД и од Израел.
Планот „не ги исполнува очекувањата“ на Вашингтон, изјави за новинарите во четвртокот портпаролката на Стејт департментот Тами Брус.
Пратеникот на Трамп за Блискиот Исток, Стив Виткоф, даде попозитивна реакција, нарекувајќи го „прв чекор со добра волја од Египќаните“.
Раба Сеиф Алам, од Центарот за политички и стратегиски студии Ал-Ахрам во Каиро, рече дека „На Египет му треба широка поддршка“ за неговиот предлог. „Ова е обид да се изгради широка коалиција која одбива раселување“ на Палестинците од Газа, рече таа.
Планот на Трамп веќе ги обедини арапските земји во опозиција, при што Саудиска Арабија исто така беше домаќин на арапските лидери пред две недели за да разговараат за алтернативите.
Администрацијата на Трамп во четвртокот испрати мешани сигнали во врска со арапскиот план.
Додека Виткоф го нарече предлогот „прв чекор со добра волја“ со „многу привлечни карактеристики“, неколку часа подоцна, портпаролката на Стејт департментот Тами Брус го окарактеризира предлогот како „несоодветен“.
Коментарите на Брус на нејзиниот прв брифинг за новинарите изгледаа повеќе во согласност со ставот што го искажа портпаролот на Советот за национална безбедност на Белата куќа, Брајан Хјуз, кратко по објавувањето на планот во Каиро, велејќи дека тој не ја зема предвид „реалноста дека Газа моментално е непогодна за живеење“.
Но, Виткоф – не Стејт департментот или Советот за национална безбедност на Белата куќа – се смета дека е највлијателната личност во администрацијата во однос на прашањата кои се однесуваат на Блискиот Исток и пошироко, освен самиот Трамп, кој постојано ја изразува својата доверба во својот пратеник.
Арапската лига, во изјавата со која го одобрува египетскиот план, тврди дека безбедноста на Газа „останува ексклузивна одговорност на легитимните палестински институции, во согласност со принципот на еден закон и едно легитимно оружје“ – што значи дека присуството на вооружени групи различни од безбедносните сили на Палестинската управа нема да биде прифатено.
Неколку лидери беа отсутни на самитот во Каиро, вклучително и саудискиот престолонаследник Мохамед бин Салман и претседателот на ОАЕ Мохамед бин Зајед, што се толкува како демонстрација на нивната воздржаност кон египетскиот предлог. Двете земји, особено ОАЕ, се категорични во нивното противење на какво било присуство на Хамас во Газа.
Но, некои аналитичари тврдат дека предлогот на Египет е само почетна точка во преговорите со САД и дека Каиро би можел да биде подготвен да тргне кон поцврста линија против Хамас доколку Израел е подготвен да прифати формирање на палестинска држава.
Арапскиот свет се надева дека ќе ја искористи својата моќ за да го придвижи Ерусалим, имајќи предвид дека не се очекува САД директно да се вклучат во обновата на Газа, оставајќи го Израел сам заглавен во Газа ако не добие помош од арапските сојузници.
Зборувајќи за новинарите во четвртокот, Брус рече: „Арапскиот план не ја исполнува природата на она што го бараше претседателот Трамп“.
Планот на Трамп беше „покана за нови идеи и се чинеше дека поттикна некои нови идеи“ од арапскиот свет, рече Брус. Сепак, додаде таа, она што Вашингтон го видел досега од своите сојузници не е „соодветно“.
Портпаролката на Стејт департментот не прецизираше што според Белата куќа недостасува во планот на Египет, но рече дека САД нема да прифатат рамка што води кон враќање на циклусот на насилство во Газа. Таа истакна дека Хамас не може да продолжи да постои во Појасот.
Претходно во четвртокот, Виткоф повтори дека обновата на Газа ќе трае 10 до 15 години, за време на кои Појасот ќе биде непогоден за живеење. Сепак, тој избегна да го критикува египетскиот план, кој им дозволува на Палестинците да останат во Газа додека таа се обновува со поделба на енклавата на седум зони и работа на нив одделно.
„Таму проценуваме сè. Малку е рано да се коментира“, рече Виткоф како одговор на прашање во врска со овој аспект од египетскиот план. „Ни треба повеќе дискусија за тоа, но тоа е добар чекор од Египќаните“.
Како и Брус, Виткоф сугерираше дека целта на планот на Трамп е само да ги поттикне регионалните сојузници да излезат со алтернативи.
„Поголемата поента е дека она за што сега зборува претседателот Трамп во Газа сега е охрабрување на другите луѓе на Блискиот Исток да презентираат проактивни предлози за она што ние би можеле да го разгледаме“, рече Виткоф.
Според анализата на Обединетите нации од септември, повеќе од две третини од структурите на Газа се оштетени или уништени поради војната во Газа што ја предизвика на 7 октомври 2023 година, кога илјадници терористи предводени од Хамас упаднаа во јужен Израел, убија околу 1.200 луѓе и земаа 251 заложник.
