Во Македонија постои еден парадокс кој ги збунува и економистите и работодавците: и покрај тоа што има илјадници невработени, одредени сектори постојано се соочуваат со недостиг на работници. Според податоците на Државниот завод за статистика, во државата моментално има над 10 илјади слободни работни места, особено во услужните дејности, трговијата, подготовката на храна, преработувачката индустрија и сместувачките капацитети.
Работодавците го објаснуваат овој феномен со фактот дека многу од невработените не се обидуваат да ги подобрат своите вештини и често повеќе им одговара да останат на државна помош отколку да прифатат работа. Додека на компаниите им недостигаат искусни работници, бројот на лица што се пријавуваат во Агенцијата за вработување е десет пати поголем од бројот на слободни позиции во приватниот сектор.
Ангел Димитров од Организацијата на работодавачи појаснува дека и покрај бројните програми за преквалификација и доквалификација, проблемот е што никој не се јавува на овие повици. „Не може некого сосила да го натераш да се преквалификува и да прифати одредена работа. Многумина или работат на црно или примаат социјална помош, па им одговара да останат невработени“, истакнува Димитров.
Според него, компаниите кои имаат потреба од специфични вештини се обраќаат до Агенцијата за вработување, која потоа организира обука, а работодавецот има обврска да вработи најмалку половина од учесниците. Сепак, на овие обуки ретко се јавува некој, што ја отежнува состојбата. Доколку работникот доаѓа од странство, киријата застанува под регулиран договор за работа, понекогаш ја плаќа работодавецот, а во други случаи работникот, но со повисока плата.
Миле Бошков, претседател на Бизнис-конфедерацијата на Македонија, објаснува дека во многу сектори постојано има флуктуација на работници: едни заминуваат, други доаѓаат, што создава постојана потреба од нови кадри. „Во Агенцијата за вработување има многу луѓе што бараат работа само за да не ја најдат, бидејќи се социјални случаи или работат на црно“, додава тој.
Статистиката покажува дека во третото тримесечје од 2025 година стапката на слободни работни места изнесувала 2,02%. Најмногу слободни позиции имало во групата елементарни занимања (2.052 места), а Вардарскиот регион покажал највисока стапка од 2,53%. Највисока стапка на слободни места, од 3,69%, е забележана во секторот за сместување и сервисни дејности со храна, додека најниска, 0,22%, е во снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација. Мали и средни деловни субјекти со 10 до 49 вработени покажале највисока стапка на слободни места – 2,70%.
Оваа состојба ја нагласува потребата за ефективно искористување на домашната работна сила и зголемување на мотивацијата за обуки и преквалификација, со цел да се намали зависноста од увезени работници и да се реши долгорочното несогласување помеѓу понудата и побарувачката на труд.
