Словенија ѝ предложи на Хрватска значително понеповолни услови за изградба на новата атомска централа Кршко 2, според официјален предлог што бил доставен до Загреб. Иако двете земји се ко-сопственици со еднакви 50% удели во постојната нуклеарна централа Кршко, новата понуда од Љубљана драстично ја менува рамнотежата на партнерството.
Според информациите објавени од хрватскиот медиум Нови лист, Словенија нуди на Хрватска само 25% сопственички удел во Кршко 2 – и тоа без право на одлучување. Дополнително, 25% би ѝ припаднале на словенечката државна енергетска компанија ГЕН, додека мнозинските 51% ќе ги задржи словенечката влада, што ѝ дава целосна контрола врз проектот.
Она што уште повеќе ги заострува реакциите во Хрватска е условот според кој Хрватска нема да може директно да ја користи струјата произведена во Кршко 2. Наместо тоа, таа ќе добива само 25% од профитот од продажбата на струјата, која ќе се продава исклучиво на словенечкиот пазар.
Овој предлог доаѓа по наизглед позитивните изјави дадени пред три месеци, за време на средбата меѓу словенечкиот премиер Роберт Голоб и хрватскиот премиер Андреј Пленковиќ на граничниот премин Виница. Тогаш, двете страни изразија принципиелна подготвеност да соработуваат на изградба на нова заедничка атомска централа.
Но, конкретните детали сега откриваат еднострано диктирани услови, кои според аналитичари во регионот, ја ставаат Хрватска во позиција на минорен инвеститор, без реално влијание врз проектот од стратешко значење.
Хрватска треба да одговори на понудата до крајот на септември, односно најдоцна до почетокот на октомври, што остава малку време за преговори или ревидирање на предложените услови.
Иако Словенија официјално изрази „голем интерес за хрватско учество“, според моменталната понуда, хрватското влијание во проектот би било симболично, а не суштинско.
Останува да се види дали Хрватска ќе ја прифати оваа понуда, ќе бара подобри услови или целосно ќе се повлече од идејата за ко-сопственост во идната нуклеарна централа. Одлуката, несомнено, ќе има долгорочни последици за енергетската и политичката динамика во регионот.
