Вечерва, квалитетот на воздухот во Македонија достигна алармантно ниво, а според најновите мерења, три града се најзагадени во земјата. Иако ова сценарио не е ново за зимскиот период, концентрациите на штетни честички се повисоки од вообичаеното, што предизвикува сериозна загриженост кај граѓаните и експертите за јавно здравје.
Според последните податоци од Државниот систем за мониторинг на квалитет на воздух, Скопје, Тетово и Битола моментално имаат највисоко ниво на PM10 и PM2.5 честички, кои се најопасни за здравјето бидејќи продираат длабоко во белите дробови и предизвикуваат долготрајни последици врз респираторниот систем.
Во Скопје, особено во деловите на Гази Баба и Лисиче, мерењата покажуваат вредности над 250 µg/m³, што е пет пати повеќе од дозволената граница според препораките на Светската здравствена организација. Воздухот во Тетово, пак, повторно ја достигна озлогласената категорија „многу нездрав“, додека Битола бележи континуиран раст на загадувањето во попладневните часови.
Струмица, Куманово и Кичево не заостануваат многу — таму вредностите се на границата меѓу „умерен“ и „нездрав“ воздух, што укажува дека загадувањето брзо се шири низ целата држава.
Експертите предупредуваат дека главни извори на загадување се домашното греење на дрва и јаглен, старите возила без филтри и индустриските постројки кои често работат без соодветна контрола. Ниските температури и слабата циркулација на воздухот создаваат инверзија, што значи дека загадувањето останува „заробено“ над градовите.
„Ситуацијата е сериозна. Ваквото загадување не е само моментален проблем, туку влијае на целокупното здравје на населението, особено кај децата и постарите лица“, вели еколошкиот аналитичар д-р Александар Костов.
Граѓаните се советуваат да избегнуваат престој на отворено, особено во утринските и вечерните часови, кога концентрациите се највисоки, како и да користат маски и прочистувачи на воздух во домовите.
Додека властите најавуваат нови мерки и инспекциски контроли, многумина предупредуваат дека вистинската промена ќе дојде само со долгорочна стратегија – замена на старите системи за греење, јавен превоз со помалку емисии и строга контрола на индустриското производство.
Сѐ додека сивиот смог го обвива небото над Македонија, останува прашањето: дали утрешното утро ќе донесе почист здив, или ќе продолжиме да дишеме тишина натежната со чад?
